Partnerstwa europejskie w Horyzoncie Europa

Partnerstwa europejskie to inicjatywy, w ramach których Komisja Europejska wraz z partnerami prywatnymi i/lub publicznymi (zrzeszonymi najczęściej w ramach stowarzyszeń) zobowiązuje się do wspólnego wspierania rozwoju i wdrażania strategicznych agend badawczo- innowacyjnych.  Są kluczowym narzędziem wdrażania programu Horyzont Europa i znacząco przyczyniają się do realizacji politycznych priorytetów UE, a tym samym do rozwoju Europejskiej Przestrzeni Badawczej. Łącząc partnerów prywatnych i publicznych, partnerstwa europejskie pomagają uniknąć powielania inwestycji i przyczyniają się do zmniejszenia fragmentacji krajobrazu badań i innowacji w UE.

W praktyce oznacza to, że odgrywają znaczącą rolę przy definiowaniu tematów konkursów wpisywanych do Programów Pracy w ramach poszczególnych klastrów.

Partnerzy zrzeszeni w ramach Partnerstw:

Partnerzy mogą reprezentować przemysł, uniwersytety, organizacje badawcze, organy świadczące usługi publiczne na szczeblu lokalnym, regionalnym, krajowym lub międzynarodowym lub organizacje społeczeństwa obywatelskiego, w tym fundacje i organizacje pozarządowe.

Trzy rodzaje Partnerstw:

Współprogramowane partnerstwa europejskie (Co-funded European Partnerships)

• Partnerstwo publiczno-prywatne – pomiędzy Komisją Europejską a stowarzyszeniami reprezentującymi zainteresowane strony w określonych dziedzinach.
• Działają na podstawie porozumienia.
• Stronami partnerstwa są najczęściej KE i stowarzyszenia branżowe (w danej dziedzinie), zrzeszające interesariuszy (zarówno podmioty prywatne, jak i podmioty publiczne).
• Agenda badawcza Partnerstwa jest realizowana poprzez tematy wpisane do Programów Pracy w ramach poszczególnych klastrów.
• Nie wymaga bezpośredniego zaangażowania finansowego danego kraju członkowskiego.

Współfinansowane partnerstwa europejskie (Co-financed European Partnerships)

• Partnerstwo publiczno-publiczne – pomiędzy Komisją Europejską a agencją finansującą badania w danym kraju członkowskim lub stowarzyszonym (najczęściej).
• Działają na podstawie umowy o dotację/grant pomiędzy Komisją Europejską a konsorcjum partnerów, które skupia krajowe i regionalne programy finansowania dotyczące danego tematu.
• Stronami partnerstwa jest KE i podmioty z poszczególnych krajów członkowskich/lub stowarzyszonych współfinansujące beneficjentów ze swoich krajów.
• Agenda badawcza realizowana poprzez konkursy organizowane przez międzynarodowe konsorcjum implementujące grant z KE przeznaczony na ten cel.
• Konkursy ogłaszane są przez partnerów z konsorcjum – są to wspólne międzynarodowe konkursy na wykonanie prac B+R+I.
• Ten rodzaj partnerstwa najlepiej nadaje się do realizacji współpracy z udziałem władz publicznych, ale możliwe jest również włączenie fundacji i partnerów międzynarodowych.
• Wspólne programy muszą określać cele, kluczowe wskaźniki wpływu oraz produkty, które mają zostać osiągnięte, w oparciu o zaangażowanie finansowe partnerów.
• Wymaga zaangażowania finansowego podmiotu reprezentującego dany Kraj Członkowski lub Stowarzyszony.

Instytucjonalne (Institutionalised European Partnerships)

• Istnieją dwa rodzaje Partnerstw instytucjonalnych, zwanych też wspólnymi przedsięwzięciami (Joint Undertaking – JU):
  • publiczno-prywatne (PP: KE – podmioty prywatne)
  • publiczno-publiczno-prywatne (PPP: KE – MS/AC – podmioty prywatne).
• Tego typu partnerstwa opierają się na decyzji Rady i Parlamentu Europejskiego, zgodnie z art. 185 lub 187 TFUE (Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej).
• Ten typ partnerstwa obejmuje również wspólnoty wiedzy i innowacji EIT, zgodnie z  rozporządzeniem o EIT (EIT Regulation) oraz Strategiczną Agendą Innowacji (EIT Strategic Innovation Agenda – SIA).
• Instytucjonalne partnerstwa europejskie tworzone są w strategicznych obszarach badań i innowacji.
• Obejmują najczęściej programy badawcze i innowacyjne podejmowane przez kilka lub kilkanaście państw członkowskich, publiczno-prywatnych.
• Wymaga zaangażowania finansowego: PPP – MS/AC współfinansują konkursy organizowane przez JU; PP – podmioty prywatne współfinansują konkursy organizowane przez JU.
• Partnerstwa instytucjonalne są wdrażane tylko wtedy, gdy dwie pozostałe formy partnerstw europejskich (czyli partnerstwa współprogramowane lub współfinansowane) nie osiągną celów lub nie wygenerują spodziewanych rezultatów oraz jeśli będą one uzasadnione długoterminową perspektywą i wysokim stopniem integracji.
• W rzeczywistości obejmują one zwykle bardzo specyficzne łańcuchy wartości, w których do osiągnięcia wyników ambitnych strategicznych programów badań i innowacji potrzebna jest znaczna integracja prywatnych i publicznych wysiłków w zakresie badań naukowych i innowacji.
• Agenda badawcza realizowana jest poprzez program pracy przygotowywany i zatwierdzany przez JU.
• Główne zaangażowanie – finansowe i strategiczne (poprzez przedstawicieli PL w ciałach nadzorczych i doradczych JU).

Partnerstwa są zgrupowane w ramach następujących głównych tematów – które są jednocześnie klastrami tematycznymi programu Horyzont Europa:

• Zdrowie
• Technologie cyfrowe, przemysł i przestrzeń kosmiczna
• Klimat, energia i mobilność
• Żywność, biogospodarka, zasoby naturalne, rolnictwo i środowisko

Partnerstwa przekrojowe dotyczące zagadnień horyzontalnych:

• Partnerstwa w aspektach horyzontalnych

Pełna lista Partnerstw planowanych w Programie Horyzont Europa: