Europejska Przestrzeń Badawcza (ERA) – Zreformowanie i usprawnienie europejskiego systemu badań naukowych i innowacji

(European Research Area – Reforming and enhancing the EU research and innovation system)

Czy jesteś zainteresowany nauką obywatelską, edukacją naukową, etyką czy równością płci w obszarze badań naukowych i innowacji? A może poszukujesz treści związanych z modernizacją uniwersytetów, wykorzystaniem wyników badań naukowych? Zagadnienia te znajdziesz w części Zreformowanie i usprawnienie europejskiego systemu badań naukowych i innowacji (ERA) programu Horyzont Europa.

Cele

W obszarze ERA finansowane są różne działania, których dążeniem jest wzmacnianie systemu badań i innowacji w Europie. Celem jest zapewnienie, aby w Unii możliwy był swobodny przepływ wiedzy i wysoko wykwalifikowanych pracowników, by produkty badań naukowych były udostępniane szybko i efektywnie, by badacze korzystali z atrakcyjnych ścieżek kariery, by zapewniona była równość płci, by państwa członkowskie i kraje stowarzyszone opracowywały wspólne strategiczne programy badań naukowych, dostosowując plany krajowe oraz definiując i realizując wspólne programy, oraz by wyniki badań naukowych i innowacji były zrozumiałe i wiarygodne dla poinformowanych obywateli i przynosiły korzyści całemu społeczeństwu. Należy zmodernizować uniwersytety oraz przestrzegać wysokich standardów etycznych.

Nadrzędnym celem jest dalsze poszerzanie Europejskiej Przestrzeni Badawczej i intensyfikacja współpracy. Ważnym punktem odniesienia jest tutaj komunikat Komisji Europejskiej „Nowa europejska przestrzeń badawcza na rzecz badań naukowych i innowacji”. Jednocześnie należy pamiętać o wkładzie w realizację celów zrównoważonego rozwoju Organizacji Narodów Zjednoczonych.

Zawartość

W ramach obszaru Zreformowanie i usprawnienie europejskiego systemu badań naukowych i innowacji finansowane jest 14 kierunków tematycznych. Są one określone w tekstach prawnych programu Horyzont Europa i wszystkie mają przyczynić się do zreformowania i wzmocnienia unijnego systemu badań i innowacji:

• zapewnienie badaczom atrakcyjnych warunków pracy, umiejętności i kompetencji oraz wspieranie modernizacji szkół wyższych i innych organizacji badawczych i innowacyjnych;
• przyspieszenie przejścia do otwartej nauki;
• nauka obywatelska, wspierająca wszelkiego rodzaju formalną, pozaformalną i nieformalną edukację naukową;
• wsparcie i monitorowanie równości płci;
• etyka i uczciwość w badaniach i innowacjach;
• rozpowszechnianie i wykorzystywania wyników, danych i wiedzy uzyskanych dzięki badaniom naukowym i innowacjom, komunikacja naukowa;
• wzmocnienie bazy dowodowej polityki w zakresie badań naukowych i innowacji;
• działania prognostyczne w celu przewidywania pojawiających się potrzeb i tendencji;
• wsparcie dla decydentów politycznych, podmiotów finansujących, organizacji prowadzących badania naukowe (w tym szkół wyższych) lub grup doradczych w rozwoju Europejskiej Przestrzeni Badawczej;
• wsparcie dla krajowych reform polityki w zakresie badań naukowych i innowacji, w tym poprzez wzmocniony zestaw usług narzędzi wspierania polityki;
• wspieranie współpracy międzynarodowej;
• wkład naukowy w inne obszary polityki;
• wsparcie wdrażania programu Horyzont Europa;
• wsparcie dla Krajowych Punktów Kontaktowych.

W ramach obszaru ERA kontynuowane są wybrane priorytety programu Nauka z udziałem społeczeństwa i dla społeczeństwa realizowanego w Horyzoncie 2020, m.in. nauka obywatelska, równość płci czy etyka.

Realizacja

Budżet obszaru Zreformowanie i usprawnienie europejskiego systemu badań naukowych i innowacji wynosi ok. 440 mln euro. Cele programu i zaproszenia do składania wniosków (tematy konkursowe) zawarte są w dwuletnim dokumencie Program Pracy (Work Programme). Aktualne w danym roku kalendarzowym tematy konkursowe publikowane są na portalu Funding & tender opportunities raz w roku, a ich treść jest ściśle zdefiniowana (podejście odgórne).

Tematy konkursowe z obszaru ERA  publikowane są w Programie Pracy Szersze uczestnictwo i wzmacnianie Europejskiej Przestrzeni Badawczej programu Horyzont Europa. Dokument ten dotyczy dwóch obszarów tematycznych: Zapewnianie szerszego uczestnictwa i rozpowszechnianie doskonałości (Cel 1 i 2) oraz Zreformowanie i usprawnienie europejskiego systemu badań naukowych i innowacji (Cel 3). Tematy konkursowe dotyczące części ERA opisane są więc w ww. drugiej części dokumentu w ramach tzw. Celu 3 (Destination 3. Reforming and enhancing the EU research and innovation system).

Głównym instrumentem finansowania tematów konkursowych (typem projektu) są Działania koordynacyjne i wspierające (CSA – Coordination and Support Action). Niektóre tematy konkursowe realizowane są także poprzez Działania w zakresie badań naukowych i innowacji (RIA – Research and Innovation Action). Nawet jeśli formalnie jedna instytucja jest wystarczająca dla projektu CSA, zaproszenia do składania wniosków są zwykle zaprojektowane w taki sposób, że wymagane jest konsorcjum.

Zaproszenia do składania wniosków w obszarze ERA dotyczą następujących zagadnień:

• otwarta nauka,
• etyka i uczciwość,
• równość płci,
• nauka obywatelska,
• modernizacja uniwersytetów,
• atrakcyjność karier naukowych,
• edukacja naukowa,
• komunikacja naukowa,
• wykorzystanie wyników badań.

Pozostałe kwestie tematyczne realizowane są w szczególności poprzez tzw. inne działania, takie jak grupy eksperckie, umowy o świadczenie usług czy wsparcie dla określonych odbiorców dofinansowania, nagrody, przetargi.

Konkursy

Konkurs w obszarze ERA na rok 2023 jest aktualnie otwarty, a system składania wniosków jest odblokowany. Termin składania wniosków upływa 9 marca 2023 r. Łącznie dostępnych jest 34,7 mln euro na 12 tematów konkursów wymienionych TUTAJ. Większość tematów ogłaszana jest jako Działania koordynacyjne i wspierające (CSA – Coordination and Support Action), na które należy złożyć wnioski o objętości maksymalnie 30 stron. W przypadku wniosków typu Działania w zakresie badań naukowych i innowacji (RIA – Research and Innovation Action) liczba stron jest ograniczona do 45. W obu przypadkach aplikacja jest procesem jednoetapowym.

Masz pytania dotyczące konkursu? Czy chciałbyś omówić swój pomysł na projekt lub skonsultować przygotowywany wniosek? Skontaktuj się z nami! We wszystkich tych punktach do Państwa dyspozycji jest Krajowy Punkt Kontaktowy ds. ERA. Skontaktuj się z nami jak najwcześniej.