W tym roku realizacja działań w ramach Programu Ramowego Horyzont Europa (PR HE) zbiega się z 20-leciem przystąpienia Polski do UE oraz 25-leciem udziału naszego kraju w programach ramowych, które są głównym narzędziem UE wykorzystywanym do finansowania badań w Europie. Obecnie Unia Europejska realizuje jedną z najbardziej ambitnych inicjatyw w swojej historii: program Horyzont Europa. W latach 2021-2027 aż 93,5 mld euro zostanie przeznaczone na wsparcie B+I.
Pierwsze projekty Polska realizowała w latach 1999-2003, jeszcze jako kraj stowarzyszony z Unią Europejską. Od maja 2004 roku – już jako członek Wspólnoty – włączyła się w trwający 6. Program Ramowy (6. PR UE, lata 2002-2006).
Od momentu naszego przystąpienia do UE do chwili obecnej polskie podmioty uczestniczyły w 5985 projektach otrzymując łączne dofinansowanie w wysokości 1,8 mld euro. Wraz z kolejnymi programami ramowymi uczestnictwo w nich polskich organizacji zwiększało się – zarówno pod względem dofinansowania netto, jak i liczby podmiotów biorących udział w projektach.
W ramach 6. PR UE polskie organizacje otrzymały na realizację 1394 projektów blisko 220 mln euro, w kolejnym – 7. Programie Ramowym było to już ponad 444 mln euro, a w Programie Horyzont2020 (H2020) – blisko 743 mln euro. Obecny PR – Horyzont Europa – jest na półmetku i jak dotąd Polska uzyskała w nim niemal 433,5 mln euro.
Porównanie dwóch zakończonych programów: 6. PR (na wykresie oznaczonego jako FP6), czyli pierwszego, w którym Polska brała udział jako państwo członkowskie oraz ostatniego (H2020), pokazuje zmianę zaangażowania polskich jednostek: 2,5-krotny wzrost dofinansowania netto oraz ponad 40-procentowy wzrost uczestnictwa.
Wzrost wartości dofinansowania wynika między innymi ze zwiększającej się z programu na program liczby realizowanych projektów. Porównując 6. PR oraz zakończony H2020, dostrzegamy wzrost tego wskaźnika o niemal 50%. Należy jednak zaznaczyć, że 6. PR charakteryzował się 5-letnim okresem realizacji, podczas gdy kolejne programy ramowe – już 7-letnim. Miarodajnym wskaźnikiem jest przeciętne dofinansowanie przypadające na projekt, które wzrosło pomiędzy programami przeszło dwukrotnie – z ponad 157 tys. euro w 6. PR do niemal 379 tys. euro w H2020. Ten trend wzrostu widoczny jest również w dotychczas realizowanych projektach w programie Horyzont Europa – przeciętne dofinansowanie jednego projektu wynosi blisko 484 tys. euro.
Powyższe dane świadczą o tym, że polskie zespoły coraz śmielej angażują się w międzynarodowe projekty programów ramowych i sięgają po coraz wyższe dofinansowanie. Analiza 428 pierwszych konkursów w Horyzont Europa potwierdza blisko 100-procentowy wzrost wartości finansowania w porównaniu z analogicznym okresem Horyzontu 2020 oraz wzrost liczby realizowanych projektów z udziałem polskich podmiotów o blisko 30% – co przekłada się także na wyższe dofinansowanie na projekt.
Prezentowane statystyki zostały opracowane na podstawie danych pochodzących z raportu Komisji Europejskiej (z 22 kwietnia 2024).
