Nowy Europejski Bauhaus

Inicjatywa Nowy Europejski Bauhaus (New European Bauhaus – NEB) to multi-interdyscyplinarny projekt zainicjowany przez Komisję Europejską w 2020 r., oparty na trzech wartościach: pięknie, zrównoważeniu i wspólnocie – czyli elementach tworzących dobrą jakość życia.

Jego celem jest wsparcie realizacji Europejskiego Zielonego Ładu poprzez przyspieszenie transformacji różnych sektorów gospodarki, w tym budownictwa, w kierunku wysokiej jakości projektowania dla zrównoważonego rozwoju, w tym dla zmniejszenia emisyjności i wprowadzania gospodarki cyrkularnej.

NEB aktywując różnych aktorów na różnych poziomach, od dużych firm po inicjatywy obywatelskie, od rządów krajowych po rady miejskie, łączy innowacyjność, ambicje i kreatywność.

Jest pomostem między światem nauki i techniki oraz sztuki i kultury, zapraszającym do wspólnego rozwiązywania złożonych problemów społecznych, kierując się trzema nieodłącznymi wartościami:

• zrównoważonością – od celów klimatycznych po obieg zamknięty, zerowy poziom zanieczyszczeń i różnorodność biologiczną;
• estetyką – rozumianą jako jakość doświadczenia i styl wykraczający poza funkcjonalność;
• włączeniem społecznym – od docenienia różnorodności po zapewnienie dostępności i przystępności cenowej.

Co ważne, oprócz stworzenia platformy do eksperymentowania i łączenia, inicjatywa wspiera pozytywne zmiany również poprzez zapewnienie dostępu do finansowania. Pod koniec I kwartału 2025 roku utworzony został plan działania na rzecz wdrożenia nowego instrumentu NEB: NEB Facility Roadmap. Ponadto specjalna grupa ekspertów pn. NEB Facility Experts Group będzie wspierać Komisję Europejską w zakresie doradztwa i wiedzy fachowej w zakresie wdrażania narzędzia finansowania.

NEB Facility (The New European Bauhaus Facility) to nowe narzędzie finansowania rewitalizacji dzielnic na lata 2025-27, wspierające projekty od badań naukowych i innowacji po wdrażanie w ramach dwóch komponentów:

1. Komponent dotyczący badań naukowych i innowacji (R&I):

W ramach tego komponentu finansowane są podstawowe projekty badawcze, testowe i demonstracyjne. Jest on wspierany w ramach programu Horyzont Europa szacunkową kwotą 120 mln euro rocznie w latach 2025-2027. NEB Facility skupi się na trzech głównych tematach R&I:

• Łączenie zielonej transformacji, włączenia społecznego i demokracji lokalnej,
• Podejście o obiegu zamkniętym i regeneracyjnym w odniesieniu do środowiska zbudowanego,
• Innowacyjne finansowanie i nowe modele biznesowe na rzecz transformacji dzielnic.  

Komponent R&I ma specjalną konfigurację krajowych punktów kontaktowych programu Horyzont Europa w celu wspierania wnioskodawców. Za ten komponent odpowiada zespół ekspertów w Dziale Krajowego Punktu Kontaktowego w NCBR.

2. Komponent wdrożeniowy

Dążąc do zmobilizowania podobnych środków jak w przypadku komponentu dotyczącego badań naukowych i innowacji, komponent dotyczący wdrażania będzie opierał się na wsparciu z programów UE wykraczających poza program Horyzont Europa w celu skalowania i wdrażania innowacyjnych rozwiązań dla środowiska zbudowanego i poza nim, z myślą o zwiększeniu ich wpływu transformacyjnego. Od czasu uruchomienia, Nowy Europejski Bauhaus otrzymał już finansowanie z 9 programów UE, w wyniku czego w terenie zrealizowano prawie 500 projektów. Krajowe Punkty Kontaktowe ds. polityki NEB, udzielają wsparcia wnioskodawcom w ramach komponentu wdrażania.

Za ten komponent w Polsce odpowiada Centrum Łukasiewicz. Kontakt: NEB@lukasiewicz.gov.pl